þ  نقشه وضع موجود شهر در مقیاس استاندارد 1:2000 و ساماندهی اطلاعات و GISReady نمودن نقشه‌ها

·         نقشه حدود عرصه و اعیان املاک شهری

• ·         نقشه کاربری اراضی شهر
• ·         کد نوسازی و كد پستی
• ·         طبقه بندی املاک بر اساس منطقه – ناحیه- محله و بلوک
• ·         تهیه نقشه روزآمد مصوبات کمیسیون ماده 5، ماده 100 و ماده 12
• ·         مساحت و محیط املاک شهری
• ·         تهیه شبکه معابر سطح شهر بر پایه اطلاعات مکانی (طول، عرض و مساحت) و اطلاعات توصیفی (نام، طبقه‌بندی)
• ·         تهیه شناسنامه پارکهای سطح شهر یزد مبتنی بر GIS
• ·         ساماندهی املاک شهرداری و تهیه نقشه املاک باقیمانده، درگذر،‌ آزادسازی شده و...

·         تهیه و روزآمد سازی نقشه‌های شهری با استفاده از عملیات فتوگرامتری

در اين پروژه از عكسهاي هوايي، نقشه 1:2000 طبق دستورالعمل سازمان نقشه برداري كشور تهيه شد. در ابتدا  عمليات مثلث بندي و محاسبات اوليه بر روی عکسهای هوایی سال 1383  صورت گرفت و در ادامه عمليات زميني
(استرئو) جهت مكان مرجع نمودن مدل‌ها و اصلاح مثلث بندي‌ها و همچنین عمليات تبديل و ترسيم عكسهاي هوايي سال 1383 صورت گرفته است. در ادامه و پس از تولید نقشه‌های پایه، عملیات به‌روزرساني نقشه‌هاي مذکور با عمليات نقشه برداري زميني و با كمك گيري از تصاوير ماهواره اي خرداد ماه 1386( ماهواره Quick Bird) صورت گرفته است.

·         خرید سالیانه تصاویر ماهواره ای و روزآمد سازی نقشه‌های شهری با استفاده از تصاویر

جهت روزآمد نمودن نقشه‌های شهری، سازمان فاوا اقدام به خرید سالیانه تصاویر ماهواره ای با بالاترین رزولوشن تجاری موجود در دنیا نموده است. در این راستا هر ساله از تصاویر ماهواره‌ای مذکور جهت به‌روزرسانی نقشه‌های وضع موجود و لایه های کاربردی متفاوت آن، استفاده می‌شود. در ابتدا کل شهر یزد به حدود 100 شیت یکسان طبقه بندی و مساحت مربوط به هر قسمت از روی تصویر جدا و اقدام به ژئورفرنس نمودن مجدد هر شیت گردید. برای هر ملک بطور مجزا مراحل بررسی سوابق و تطبیق تصویر با وضعیت حدود عرصه و اعیان ملک انجام و اختلافات در ساخت و ساز و ایجاد املاک جدید استخراج و نقشه‌های وضع موجود شهری روزآمدسازی گردید.

·         یکسان سازی و تطبیق تصاویر ماهواره ای سالهای 1386 و 1389 و بارز سازی عملیات عمرانی صورت گرفته

با توجه به موجود بودن شیت کامل تصاویر ماهواره ای سال 1386 و 1389 (تصاویر pan و multi spectral) این سازمان اقدام به یکسان سازی تصاویر از نظر باندی و همچنین هم مختصات نمودن و در نهایت انجام عملیات فیوژن بر روی هر دو تصویر نموده است. در ادامه مناطقی که در فاصله زمانی بین سالهای 86 و 89 از لحاظ عمرانی از طرف شهرداری اقداماتی صورت گرفته است جداسازی و برای مشاهده در پورتال سازمان فاوا قرار گرفته است.

·         جانمايي كدهاي پستي بر روي  محدوده املاك شهر يزد در محيط GIS

نبود نقشه‌هاي رقومي و فراتر از آن نبود بانكهاي اطلاعاتي مكان مرجع كه قابليت پردازش، پرس و جو و تحليل اطلاعات را در محيط نرم افزاهاي سيستم اطلاعات جغرافيايي فراهم كند معضلاتي را در سراسر كشور به وجود آورده است. هر چند كه اقدامات پراكنده‌اي در سطح برخي از مراكز استانها شروع شده است و در اين بين شهرداري يزد با همت سازمان فاوا شهرداري يزد توانسته اين بستر اطلاعات مکاني مطمئن و  قابل تحليل و جستجو را براي شهر يزد ايجاد نمايد.

• §         ايجاد پايگاه اطلاعات مكاني كدپستي 10 رقمي شهر يزد به صورت مكان مرجع جهت دستيابي سريع و آسان به آدرس و اطلاعات مربوط به هرملك
• §         اتصال كدهاي شناسه املاك دستگاههاي شهري ديگر (شماره اشتراک آب، برق، گاز و تلفن) با محوريت كد پستي ده رقمي و کد نوسازي شهرداري به نقشه محدوده املاک شهرداري يزد
• §         آسان شدن اعمال تغييرات پياپي در اطلاعات مكاني و توصيفي
• §         ايجاد يك بستر مناسب جهت تبادل اطلاعات بين دستگاههاي شهري به صورت نظام‌مند

·         تکمیل و اصلاح بانک اطلاعات مکان مرجع کدهای پستی شهر یزد با استفاه از تکنولوژیهای نوین

پس از جمع آوری و مکان مرجع نمودن بیش از 200000 کدپستی املاک شهر یزد جهت تکمیل و اصلاح کدهای مذکور، نرم افزار برداشت اطلاعات Online توسط سازمان طراحی گردید که توانایی پشتیبانی از تصاویر ماهواره‌ای و دیتابیس اطلاعات مکانی و توصیفی موجود شهرداری و شرکت پست استان را دارا می‌باشد. جهت اجرایی شدن این پروژه سخت افزارهایی مجهز به سیستم موقعیت یابی جهانی (GPS) تهیه گردید که با استفاده ازنرم افزار فوق الذکر پس از برداشت اطلاعات ازدرب منازل به صورت Online در بانک اطلاعات مربوطه ذخیره‌سازی و گزارش گیری می­گردد. با انجام این پروژه که تا پایان سال 1392 ادامه داشت بالغ بر 335000 کدپستی از سطح شهر یزد و حمیدیا بر روی نقشه‌های شهری و بر اساس مختصات جغرافیایی جانمایی گردید.

·         انجام مميزي و GISReady آرامستانها

این پروژه با هدف ايجاد پايگاه اطلاعات متوفيان شهر يزد بر بستر اطلاعات مکاني GIS اجرا شده است.

• §         انجام عمليات نقشه برداري زميني از مجموعه آرامستان يزد با مقياس 1:1000
• §         GisReady نقشه‌هاي 1:1000 تهيه شده و کددهي به قبور
• §         انجام عمليات مميزي از تمام قبور و برداشت اطلاعات توصيفي لازم
• §         ورود اطلاعات مميزي در سيستم جامع آرامستان يزد و برقراري لينک اين اطلاعات با کد هر قبر
• §         لينک اطلاعات مکاني و مميزي در محيط GIS

·         تبديل نقشه‌هاي طرح تفصيلي از حالت نقشه‌هاي کاغذي به نقشه‌هاي رقومي

طرح تفصيلي در حقيقت تنظيم برنامه‌هاي مفصل و انجام اقدامات جزء به جزء در مناطق و محلات شهري و طراحي آنها است. طرح تفصيلي عبارت از طرحي است که براساس معيارها و ضوابط کلي و طرح جامع شهر نحوه استفاده از زمين‌هاي شهري در سطح محلات مختلف شهر و موقعيت و مساحت دقيق زمين برايهر يک از آن ها، وضع دقيق و تفصيلي شبکه عبور و مرور به مناطق بهسازي و نوسازي و توسعه و حل مشکلات شهري و موقعيت کليه عوامل مختلف شهري در آن تعيين مي‌شود و نقشه‌ها و مشخصات مربوط به مالکيت بر اساس مدارک ثبتي، تهيه و تنظيم مي‌گردد. در واقع محتواي طرح تفصيلي عبارت است از نقشه‌هاي کاربري اراضي، شبکه‌هاي ارتباطي، مساحت‌ها، سرانه‌ها، معيارها و ضوابط دقيق و اجرايي طرح جامع شهر که پيش از تهيه طرح تفصيلي تهيه شده و به تصويب مراجع رسمي رسيده است.

با توجه به اطلاعات آخرين طرح تفصيلي موجود در شهرداري که مربوط به سال 1373 مي‌باشد و بصورت نقشه‌هاي کاغذي بوده است تمامي اين نقشه‌ها اسکن و عمليات تبديل و ترسيم، ژئورفرنس و GisReady با استفاده از نرم‌افزارهاي GIS و CAD در مورد آنها صورت گرفته و هم اکنون بصورت فايل‌هاي رقومي در سيستم جهت تسهيل جوابگويي به مردم در حال استفاده است.

·         GIS Ready و آماده سازی طرح‌های تفصیلی مصوب جدید برای بارگذاری بر روی سامانه جامع شهرسازی (طرح حفاظت جامع بافت تاریخی و طرح تفصیلی بافت فرسوده)

با توجه به اقدامات صورت گرفته شهرداری جهت تهیه طرح تفصیلی جدید برای شهر یزد، در سال 1392 طرح‌های حفاظت جامع بافت تاریخی و طرح تفصیلی بافت فرسوده مصوب و ابلاغ شد و اقدامات آماده سازی آن جهت بارگذاری در سامانه جامع شهرسازی شامل GIS Ready ، توپولوژی،  تعریف کدینگ کاربری‌ها و ... بر روی مصوبات اعمال و جهت استفاده در سامانه بارگذاری گردید.

·         ترسيم و پياده سازي طرحهاي آماده سازي

طرح‌هاي آماده سازي شامل مجموعه عمليات لازم براي مهيا نمودن زمين جهت احداث مسکن و تأسيسات لازم مربوط مطابق قانون زمين شهري و آيين نامه‌هاي اجرايي آن است و به عنوان طرح تفصيلي توسعه‌هاي جديد شهري تهيه مي‌گردد

• ·         جانمايي طرح با استفاده از مشتركات موجود در تصاوير ماهواره اي و نقشه‌هاي 1:2000 وضع موجود
• ·         رقومي كردن نقشه‌هاي كاغذي با استفاده از اندازه هاي قيد شده و مقياس نقشه
• ·         بازديد ميداني از منطقه و بررسي نقشه‌هاي ترسيم شده
• ·         تعیین و لینک کاربری ضابطه‌مند برای هر پلاک

·         ترسیم و پیاده‌سازی طرح‌های مصوب اجرایی و ساماندهی املاک شهرداری و تهیه نقشه املاک باقیمانده، درگذر،‌ آزادسازی شده و...

با توجه به نیاز مبرم شهرداری و شورای شهر یزد به دانستن تعداد املاک و زمین‌های شهرداری پروژه ساماندهی املاک شهرداری یزد از سال 1391 در دستور کار سازمان فاوا قرار گرفت و در این پروژه بر اساس ترسیم و پیاده‌سازی طرح‌های مصوب اجرایی در مناطق، لایه های املاک شهرداری، فضای سبز، پارکینگ، فروش جوی کوچه، املاک واگذاری و املاک در مسیر شهرداری ایجاد و در سامانه جامع شهرسازی بارگذاری گردید.

·         ترسيم و پياده سازي مصوبات کميسيونهاي ماده 5 بر روي نقشه‌هاي شهري

بررسي و تصويب طرح‌هاي تفصيلي شهري و تغييرات انها درهر استان درکمسيوني (با عنوان کميسيون ماده 5) با اعضاء صاحب راي به رياست استاندار، به عضويت رئيس شوراي شهرستان، شهردار شهر مربوطه، سازمان ايرانگردي و جهانگردي، مسکن وشهرسازي، نماينده مهندس مشاورتهيه کننده طرح و سازمان جهاد کشاورزي و اعضاء بدون حق راي سازمان محيط زيست، نظام مهندسي استان، شرکت آب وفاضلاب و دفتر فني استانداري انجام مي‌گيرد.

 با دريافت مصوبات کميسيون ماده 5 از سازمان و يا دبيرخانه شهرداري يا در بعضي موارد مراجعه شهروند لازم است لايه کميسيون ماده 5 تغيير کند در اين راستا این سازمان روزآمد سازي مصوبات ماده 5 را به عنوان فعاليت هميشگي و به عنوان فعالیت مستمر در دستور کار خود دارد. تمام مصوبات تایید شده جهت جانمایی بر روی نقشه‌های شهری مورد بررسی قرار میگیرد و بر اساس پارامترهایی از قبیل اسکن نقشه کروکی ملک، پلاک ثبتی و نقشه طرح تفصیلی ترسیم و جانمایی می‌گردد.

·         ترسيم و پياده‌سازي مصوبات کميسيون‌هاي ماده 12 بر روي نقشه‌هاي شهري

یکی از وظایفی که سازمان راه و شهرسازی بر عهده دارد مشخص کردن قانون زمین شهری (مشخص کردن بایر، موات، دایر، کشاورزی و ...)  برای هر ملک است. با توجه به تعیین نوع کاربری برای هر ملکف، این سازمان اقدام به ترسیم و جانمایی مصوبات ماده 12 بر روی نقشه‌های 1:2000 شهری نموده است.

·         روزآمد سازي لايه معابر و فيلدهاي اطلاعاتي توصيفي آن مشتمل بر نام معبر و عرض معبر

لایه center line معابر شهر یزد در سال 1386 تولید شده است و در این پروژه که در پایان سال 1389 انجام گردید تمام معابر شهر یزد توسط عملیات زمینی مورد بازدید قرار گرفته و نامهای جدید معابر برداشت و در سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی ورود شد. همچنین از لحاظ هندسی تغییرات معابر سطح شهر بر اساس نوع معبر اعمال گردید.

در این پروژه تفکیک معابر بر اساس عرض گذر مشتمل بر عرضهای ذیل صورت گرفته است:

1-    عرضهای کمتر از 6 متر

2-    عرضهای بین 6-12 متر

3-    عرضهای بین 12-16 متر

4-    عرضهای بین 16-20 متر

5-    عرضهای بین 20-45 متر

6-    عرضهای بین 45-75 متر

·         ایجاد پوسته معابر شهر یزد در محیط GIS

با توجه به عدم وجود پوسته معابر سطح شهر و همچنین مشخص نبودن پارامتر مهمی از قبیل مساحت یک معبر خاص، انجام این پروژه در زمستان سال 1390 شروع شد و برای هر معبر شهر یزد، پلیگون پوسته مربوط به آن در محیط GIS ترسیم و نام هر معبر به آن لینک گردید. با توجه به اتمام کامل این پروژه در حال حاضر تمام تصمیم‌گیری برای هر معبر بر اساس طول، مساحت و نوع معبر قابل اجرا و پیاده‌سازی است و این پروژه در مدیریت خدمات شهری جهت اقداماتی از نظر برآورد هزینه های مورد نیاز جهت رفت و روب معابر سطح شهر یزد با توجه به تعیین دقیق مساحت هر معبر استفاده می‌گردد.

·         روزآمد سازي لايه ­های اطلاعاتي کدپستي، اشتراک آب و پلاک ثبتي با استفاده از مراجعه روزانه مردم به شهرداري

با توجه به اینکه اکثر ارباب رجوع‌هایی که به شهرداری مراجعه می­کنند جهت انجام کارهای خود اطلاعاتی را در اختیار شهرداری قرار می‌دهند در این پروژه سعی شده است تا اطلاعاتی که توسط ارباب رجوع در اختیار شهرداری قرار می‌گیرد به عنوان لایه های اطلاعاتی مجزا ثبت و در بانکهای اطلاعاتی مربوطه و در فرمت‌های مورد نیاز ذخیره سازی گردد که از مهمترین این لایه ها می‌توان به کدپستی، اشتراک آب و پلاک ثبتي اشاره نمود.

·         تهیه نقشه 1:1000 و ممیزی پارکهای سطح شهر یزد

امروزه آلودگی‌های صوتی هوا آب خاک و ... نیاز بشر را بیش از پیش به فضای سبز افزایش داده است. پس از احداث پارک‌ها می‌بایست در حفظ و نگهداری فضاهای سبز کوشا بود. از طرف دیگر بهسازی و داشتن اطلاعات جامع در مورد فضاهای سبز لازم و ضروری به نظر می‌رسد. در این راستا شهرداری یزد با تعریف پروژه تهیه شناسنامه پارکها مبتنی بر GIS اقدام به برداشت اطلاعات از تمامی پارکهای سطح شهر در سال 1392 نمود. بنابراین اقدام به تشکیل پایگاه داده برای عارضه های فضای سبز مانند درختان پارکها و گلگاری، باغچه، محوطه بازی و ... در محیط GIS و با استفاده از عملیات نقشه برداری و برداشت زمینی نموده است که 27 پارک اصلی شهر یزد نزدیک به 80 هکتار در این پروژه برداشت اطلاعات شده است. این امر در مدیریت بهینه فضای سبز نقش به سزایی دارد. چرا که مسئولین و پیمانکاران با داشتن آمار دقیق و به روز از مساحت چمن باغچه های گل فصلی و تعداد درختان و درختچه ها قادرند تصمیمات صحیح تری را جهت برآورد هزینه نگهداری و هرس درختان اتخاذ نمایند.

·         برداشت موقعیت مکانی  و توصیفی درختان سطح شهر و نصب پلاک شناسایی 

در راستای تکمیل اطلاعات درختان و فضای سبز شهر یزد پروژه‌ای تعریف شده و اقدام به برداشت اطلاعات گردید. در این پروژه موقعیت مکانی هر درخت بر اساس سیستم مختصات استاندارد برداشت و در سیستم طراحی شده برای این منظور ثبت می‌گردد. همچنین در مورد هر درخت اطلاعات توصیفی آن از قبیل سن، جنس، نوع گونه، بیماری و ... با استفاده از تکنولوژی‌های نوین (PDA الکترونیکی و تبلت) در محل برداشت می‌گردد.

·         تهيه نقشه کاربري املاک سطح شهر یزد

در اين پروژه با استفاده از عمليات ميداني اقدام به برداشت کاربري هر ملک بصورت جداگانه گرديد (بجز املاک مسکوني و تجاري تمامي کاربريهاي شهري استخراج گرديد). بخشي ازکاربري‌هاي برداشت شده شامل:1 - مراکز درماني (اورژانس، بيمارستان، آزمايشگاه، کلينيک و ...) 2- مراکز نظامي و انتظامي (کلانتري، نيروي انتظامي، مراکز پليس10+ ، پادگان و ...) 3- مراکز آموزشي (مدارس، دانشگاه و ...)  4- مراکز مذهبي (مسجد، حسينيه، امامزاده) که اين کاربريها بر روي نقشه‌هاي 1:2000 شهري جهت خدمات دهي بهتر جانمايي شده است.

·         اولویت بندی  و ارزیابی آسیب پذیری لرزه خیزی محلات شهر یزد با استفاده از سیستم‌های اطلاعات جغرافیایی(GIS)

زلزله همواره به عنوان تهدیدی جدی برای سکونتگاه‌های انسانی مطرح بوده است. از آنجایی که پیش‌بینی زمان و مکان وقوع آن ممکن نمی‌باشد، تنها راه مقابله با آن برنامه‌ریزی صحیح در راستای کاهش تلفات و خسارت‌های احتمالی آن می‌باشد. در این میان داشتن درک درست از عوامل و معیارهای مؤثر بر آسیب‌پذیری لرزه‌ای و نحوه بر هم‌کنش آنها از اهمیّت ویژه‌ای برخوردار می‌باشد. هدف اصلی انجام این پروژه ارزیابی میزان آسیب‌پذیری لرزه‌ای ناشی از عوامل انسان ساخت تعریف می‌گردد تا بتواند مبنایی علمی و دقیق برای برنامه‌های کاهش آسیب‌پذیری ناشی از زلزله فراهم آورد

در مطالعات حاضر با مطالعه مبانی نظری موضوع، 15 معیار برای ارزیابی آسیب پذیری ناشی از زلزله انتخاب گردید. این معیارها عبارتند از: «کاربری، مساحت، شکل هندسی، موقعیت قرارگیری قطعه در بلوک، تراکم جمعیّتی، نوع سازه، کیفیت، قدمت، تعداد طبقات، سطح اشغال، تراکم ساختمانی، عرض معبر روبرو، دسترسی به فضاهای باز، مراکز امداد و نجات و آتش‌نشانی». ضریب اهمیّت هر یک از معیارها با استفاده از تکنیک فرآیند تحلیل شبکه‌ای به دست آمد. در ادامه این معیارها با استفاده از منطق فازی و تابع آستانه خطی از حالت کلاسیک به فازی و بدون مقیاس تبدیل شده‌اند. در نهایت تابع احتمال آسیب‌پذیری بر مبنای این معیارها در محیط GIS تعریف و میزان آسیب‌پذیری ناشی از برآیند معیارها برای هر یک از قطعه‌های موجود در محدوده مورد بررسی (طرح تفصیلی شهر یزد) محاسبه گردید.

نقشه آسیب‌پذیری تولید شده، راهنمایی مفید و علمی برای برنامه‌های کاهش آسیب‌پذیری لرزه‌ای فراهم می‌آورد و بر مبنای آن می‌توان اولویت‌های برنامه‌ریزی کاهش آسیب‌های احتمالی را مشخص نمود

ارزیابی نشان می‌دهد که میزان آسیب‌پذیری احتمالی در محدوده مورد بررسی بین0.0562 و 0.7129 متغیر می‌باشد و حدود 50 درصد تعداد قطعه‌ها، دارای آسیب‌پذیری بیشتر از مقدار میانگین (0.4) هستند. این نتیجه نشان دهنده آسیب‌پذیری زیاد محدوده مورد بررسی از زلزله احتمالی است و ضرورت برنامه‌ریزی جهت کاهش آسیب‌پذیری را بیش از پیش مشخص می‌سازد.

• نویسنده : یزد فردا
• منبع خبر : خبرگزاری فردا